ABD'nin notu hala AAA ama görünümü negatif!

Standart and Poors dün sürpriz yaparak ABD'nin kredi görünümü negatife çevirmiş.
ABD, AAA notuna sahip olanlar içinde, negatif görünümlü tek memleket olmuş!

Dikkatinizi çekrim, herangi bi memleket değil, dünya tarihinin 20. yüzyılına damga vurmuş, halen de rezerv para biriminin sahibi olan ülkenin kredibilitesinden bahsediyoruz.

Bu hareketi farklı yorumlayanlar var. Bazı dostlar, S&P'nin yanlış yaptığını, fil ile pireyi aynı kefeye koyduğunu ve bu nedenle S&P'nin kredibilite kaybedeceğini düşünüyor. Bana göre ise bu hareket, artık mızrak'ın çuvala sığmadığının göstergesi. Yine bana göre, S&P bu konuda öncü olduğu için kredibilite kaybetmez, bilakis kazanır. Zira, er geç diğerleri de aynı hareketi yapacak! S&P, ratingcilerin klasik haraketi olan çok geç kalmayı, ABD konusunda diğerlerine nazaran biraz daha kısa tutmuş oldu.

Geçen yıldı sanırım, Çin merkezli bir rating kuruluşu ABD'n,in ratingini downgrade etmişti. Tabi klasik tavrıyla anaakım medya o Çin'li rating kuruşuna itibar etmemiş, dünyanın merkezinde sadece kendileri olduğu için, kendi işlerine gelmeyen şeyleri söyleyenlere marjinal damgası vurarak itibarsızlaştırma taktiğini yinelemişti.Ama önümüzdeki dönemde o Çin'li rating firmasına iade-i itibar edileceğini göreceğiz muhtemelen. Zira, sadce bu olay özelinde bakılsa bile, demek ki Çin'li ratingçi, S&P'den daha erken aynı kararı verme başarısını göstermiş denebilir.

Daha dün bi şey okumuştum. ABD'de 100 bin dolardan fazla kazananlar için marjinal vergi oranı %100'e bile çıkarılsa, ABD'nin bütçe açığı kapatılamıyormuş! Hatta, ABD'de 500 bin dolardan fazla kazanan herkesin elindeki tüm kazançlar alınsa bile ABD'nin bütçe açığı kapatılamıyormuş. Dikkatinizi çekerim, bütçenin finansmanından bahsetmiyorum, sadece %6'larda olduğu söylenen bütçe açığının kapatılmasından bahsediyoruz! ABD'nin tüm zenginlerinin tüm kazançları alınsa bile kapatılamıyormuş mevcut açık!

Yine başka bir yerde de, ABD'nin aylık harcamasının, gelirinin 8 katı olduğu yazıyordu! Yani Mart 2011'de 100 dolar bütçe geliri toplayan ABD hükümeti, buna karşılık 800 dolar harcama yapmış!

Eee, hani daha karpuz kesecektik, QE1, QE2, ... adıya karşılıksız basılan dolarları dünyayı sarsmadan geri toplayacaktık? Kendi bütçesini denkleştiremezken o karşılıksız dolarları nasıl geri toplayacak? Daha şimdiden günlük harcamalarını dahi finanse etmekten aciz bir hükümet...

Basit düşünelim: bir ülke bütçe açığı veriyorsa bunu nasıl kapatabilir? Ya harcamalarını kısar, ya da vergileri artırır. (Gerçi ABD son yıllarda üçüncü bir yöntemi "keşfetmiş" durumda: karşılıksız para basmak! Ama bu yöntemi tarih boyunca uygulayanların akıbeti tarih kitaplarında malumdur! Sadece Voltaire'in bu konudaki sözünü hatırlatayım: kağıt paranın değeri er ya da geç gerçek (intrinsic) değerine ulaşır, yani sıfıra! Bunu ben değil, Voltaire söylemiş, taa 3 asır önce. Mehmet Akif de yaklaşık bir asır önce; hiç ders alınsaydı tarih tekerrür eder miydi? diye sormuş.

Geriye dönelim. Meycut hastalığı tedavi için iki yöntem var dedik. 1- ABD gibi bir fil harcamalarını kısabilir mi? Yani para bitti diyerek başta Irak'tan, Afganistan'dan olmak üzere tüm dünyadaki jandarmalığından vazgeçebilir mi? Dolayısıyla, harcamalarını kısması zor (fil olmanın bir maliyeti. Pire olsa kısabilirdi!). Hele enflasyon artarken reel anlamda harcamalarını kıssa bile nominal anlamda kısması zor. O zaman hangi yöntem kalıyor? 2- Vergileri artırmak. Ama yukarıda belirttik durumu. ABD vatandaşlarından 500 bin dolardan fazla yılık geliri olanların hepsinin gelirlerinin tamamı ellerinden alınsa bile ABD'nin bütçe açığı kapatılamıyormuş! Zaten şu an ikisi de yapılmıyor, ve (iki yüz küsur sene sonra) John Law'ın yolundan gidilerek, karşılıksız para basılıyor. Tüpün dışına çıkarılan diş macununun tekrar tüpe sokulmasının kolay olamayacağı düşünülmeden!

Bahsedilen açık ve hızla büyüyen borç yükü o kadar dev rakamlar ki, dünyanın yüzeyinin tamamını dolar ile kaplayabilir! Dolayısıyla böyle bir ortamda bırakın negatife çevrilmeyi, AAA ratinge hala sahip olabilmek bile rating firmalarının basiretsizliğinin göstergesidir.

S&P %33 ihtimal vermiş downgrade için. El-Erian %50 ihtimal vermiş. Ben %100 diyorum. Şu an yapılan sadece vadeyi uzatmak, mukadderatı geciktirmeye çalışmaktan ibarettir. Ama kadere faydası yoktur! Sadece o arada birileri topu başkalarının kucağına bırakacak zaman kazanır ve asıl sorumlular kendilerini kurtarmaya çalışırken dünyanın ödeyeceği maliyeti büyütürler. Biz de seyrederiz! Acıyla...