Bernanke: "Enflasyonun asıl nedeni, gelişmekte olan ülkelerdeki büyüme"

Daha bir hafta olmadı. Bernanke'nin 3 Şubat 2011 tarihli konuşması üzerine düştüğüm bir notta, Bernanke'nin, enflasyonun sorumluluğunu dünyanın diğer ülkelerine atmasını eleştirmiştim. Ama görünen o ki Bernanke aynı çizgide devam ediyor.

Bernanke, dün (9 Şubat 2011) Amerikan Temsilciler Meclisi Bütçe Komitesi'nde yaptığı konuşmada da suçu bu defa daha spesifikleştirerek, gelişmekte olan ülkelere atmış! Kendileri hem biz "dünyanın rezerv parasının sahibiyiz" deyip hem de bu sorumluluğu hiçe sayarak trilyonlarca dolar karşılıksız para bassın, sonra da "GOÜ büyüyo, o nedenle dünyada enflasyon oluyo, biz masumuz!" diye başkalarını suçlasın. Kadir bile inanır mı buna?

Ne âlâ bir dünya değil mi? İşte bugünlerde aynen o "âlâ dünya"da yaşıyoruz. Bakalım daha ne kadar devam edecek bu sürdürülemez "âlâ dünya"?

Bernanke'nin dünkü konuşmasının özeti şurada:

Bernanke says growth in emerging markets is real cause of inflation
Source: BI-ME with AFP , Author: Posted by BI-ME staff
Posted: Wed February 9, 2011 11:48 pm

Aynı konuşma bizim medyada da "Dolar güçlenmeye devam edecek" başlığıyla haber olmuş.

Bernanke bu konuşmasında, "enflasyon çok düşük" diyerek, ucundan başlayan ve gelecekte hızlanacak olan artışa da yol açmış. Yarın öbürgün enflasyon gerçekten yükseldiğinde "biz zaten öngörmüştük" diyerek büyük iktisatçılık yapmış olacak! Yetkili ağızlardan yapılan çarpıtıcı açıklamalarla yaratılan bütün kafa karışıklıklarına, sapla samanın karıştırlmasına, gerçeklerin örtülmesine rağmen, akıl mantık sahibi sokaktaki adam bile sanki bu gidişle olacakları öngöremiyormuş gibi...

Bernanke'nin bu konuşmasının ardından, geçen hafta yine Bernanke'nin konuşması üzerine yazdığım şu notta dönemin Alman başbakanının 16 Ağustos 1922 tarihli gazetelere yansıyan konuşmasından yaptığım alıntıya bir kez daha dikkat çekmek isterim.

Zamanı gelince Bernanke'nin bu konuşmasına da dikkat çekilecektir! Hele biraz "âlâ dünya" da yaşayalım! Amerikalıların sevdiği ifade kalıbıyla, "gerçeklerin ortaya çıkmaya başlamasından önce, biraz daha yalan söylenmesi lazım!

Keza, "ekonomi iyileşiyor, merak etmeyin" mealinde açıklamalar yapmış. "E birader, madem öyle her şey düzeliyor, neden QE2'ye devam ediyorsunuz ki? Yeter, daha fazla para basmayın!" dememiş sanırım kimse.

Ama en güzeli, önceliği işsizliğe verdiğini açıklaması. Yalnız bir konuda hakkını teslim etmek lazım. Bu yapılanlar ABD'de işsizlik sorununun çözümünde işe yarayacak. Geçmiş örneklerden biliniyor ki, hiperenflasyon dönemlerinde genelde işsizlik olmaz! Zira, yurtiçi ücretler dışarıya göre komik-ötesi seviyelere indiği için, fırsatı olan herkes yurtdışına çalışmaya kaçar, ülke içinde işgücü arzı azaldığı için de işsizlik değil, bilakis işgücü açığı olur! Almanya'da 1922-1923'de öyle olmuş! Kendi ülkesinde değeri her gün düşen mark cinsinden aldığı ücretle geçinemeyen Almanlar; Hollanda, Belçika, hatta o dönemde siyasi bakımdan kanlı-bıçaklı oldıukları Fransa'ya geçerek daha iyi koşullarda (en azından değeri her gün artan bir para cinsinden ücret alarak) çalışma imkanı bulmuşlar ve yurtiçinde işsizlik sorunu çözülmüş. Bu gidişle önümüzdeki yıllarda ABD'den de öncelikle Kanada ve Meksika'ya, daha sonra diğer tüm dünya ülkelerine işgücü kayışı haberleri okuyunca şaşırmamak lazım. Zaten finans sektörü çalışanlarında o eğilim başladı bile...

Ancak, "bu defa farklı" olduğu için, hiper-enflasyıon döneminde geçerli olan yukarıdaki durumun, hiper-stagflasyon aşamasına geçildiğinde nasıl bir manzara yaratacağını henüz bilmiyoruz! Zira, önceki örneklerde, bir ülkede hiper-enflasyon varken diğer ülkelerde aynı iktisadi çarpıklık yaşanmadığı için, o ülkenin işgücü arzını diğerleri absorbe edebiliyordu. Ancak bu defa o süreci yaşayacak olan, dünyanın rezerv para biriminin sahibi ve dünyanın "ağababası" olduğuna inanılan bir ülke! Üstelik Avrupalı yoldaşları da ekonomik koşulları itibarıyla kendisinden geri kalır durumda değil. Yani ABD'nin derdine AB'nin çare olması mümkün değil, tencerelerin dibi misali. Dolayısıyla, bu defa sorunu tek ve küçük ülke yaşamayacak. Çok sayıda ve büyük ekonomiler yaşayacak!

ABD sayesinde ekonomi biliminin teorisine yapılacak yeni katkılarla, "hiper-stagflasyon öneminde işsizlik" konusunu da öğrenmiş olacağız. Tabi ki eğitim pahalı bir iştir!