"Dolar 'rezerv para' statüsünü kaybeder mi?"

Bugünkü Takvim'de E. Şahinöz "doalr rezerv niteliğini kaybeder mi sorusunu başlığa almış ve yazısını "orta vadeli yatırımlarınızı euro yerine dolara yapın, kredilerinizi euro alın" diye bağlamış!

Öncelikle yazarın kastetiği anlamda "orta vade"nin ne olduğunu bilmek lazım. Zira bazılarına göre orta vade 1 hafta ya da 1 ay, bazılarına göre ise 2-3 hatta 5 yıl olabilir. Yazar orta vade ile hangisini kastediyor?

Yazının aşağıdaki cümleleri dikkat çekici:

"2004-2005 dönemini hatırlıyoruz. O zaman da doların geleceğine yönelik kaygılar ve benzer konular gündemdeydi. Bu konu belli aralıklarla ısıtılıp ısıtılıp sofraya getirilmeye devam edecek gibi görünüyor. Biz, bu görüşün aksine, doların orta vadede euro ve pounda karşı genel olarak değerlenme eğilimi içinde olacağı görüşümüzü koruyoruz."

Bu ifadedeki mantığa göre; "daha önce yapılan bir öngörü henüz gerçekleşmemişse, bundan sonra da gerçekleşemez!"
* 2004-2005'deki kaygılar hemen ertesi gün (ya da sadece 2006) için miydi de gerçekleşmeyince iptal oldu? Nasıl buıgün kendisi doların değer kazanacağına ilişkin "orta vadeli" tahmin yapıyorsa, 2004-2005'de "doların geleceğine yönelik kaygı" beyan edenler uzun vadeli (yani henüz tamamlanmamış) bir döneme ilişkin öngörüde bulunmuş olmasınlar?
* 2004-2005'de o kaygılar dile getirildiğinde doların değerliolmasını sağlayan ABD ekonomisi ile bugünkü ABD ekonomisi aynı mı? Ekonomik koşullar 2004-2005'e göre iyileşti mi de "o zaman söylediler gerçekleşmedi, hala ısıtılıp ısıtılıp getiriliyor" mealinde durum küçümseniyor. O zaman gerçekleşmemiş olsa da, o günden beri hemen bütün iktisadi göstergeler, rakamlar hızla kötüleşti. Bütün rasyolar tepetaklak giderken bu kaygıları dile getirmek "ısıtıp ısıtıp söylemek" midir? Yoksa bütün o göstergelere rağman gözlerini kapayıp klasik Batı hayranlığı ile dayanaksız hegemonyanın devamına çanak tutmak iktisatçılık mıdır?

Yazının devamında, "ABD gücünü korur" alt başlığı ile maddeler halinde gerekçeler sıralanmış:

"1. Uluslararası ticaret dolar cinsinden yapılıyor. Ekonomik dengelerde çok büyük değişimler yaşanmadığı ve ABD dünya ekonomisi içindeki önemini yitirmediği sürece, doların ticaretteki dominant para özelliğini yitirmesi çok zor."
* Birinci cümleye itiraz yok, fiili durumu anlatıyor.
* Devamında ise iki tane koşullu ifade var (aynen geçtiğimiz haftalar ABD'nin ratinginin korunması şartlarını anlatan ifade gibi. Acaba oradan mı esinlenildi?)
- "ekonomik dengelerde çok büyük değişimler yaşanmadığı" sürece (peki ekonomik dengelerde büyük değişimler yaşanmıyor mu bugünlerde? FED bilançosu ayyuka çıktı, Lehman Kardeşler, Chrysler hatta GM bile battı. "onlar yerel banka" diye küçümsense de ABD'de her hafta bir kaç banka kapanıyor... Daha kötüsü batışların bittiğini, "bundan sonra ABD'de başka batacak şirket, banka kalmadığını" iddia edecek bir babayiğit var mı ortalıkta? O zaman doların rezerv niteliğini korumasının birinci şartı olarak sayılan "ekonomik dengelerde büyük değişim olmaması" şartı sağlanamıyor!
- İkinci şart olarak "ABD dünya ekonomisindeki değerini yitirmediği sürece" de dolar rezerv kalabilir diyor. Doğru. Ama acaba ABD dünya ekonmisi içinde öenmini yitirmiyor mu? Son bi kaç yıldaki ekonomik ve politik gelişmelere bakarak "Evet yitirmiyor" diyebilecek babayiğit var mı? Daha önce kimseyi iplemeyen, "ben patroınum benim dediğim olur, o kadar" diyen ABD'nin şimdilerde halkla ilişkiler çabalarına girmesi acaba dünya genelinde yitirilmeyen önem nedeniyle mi? Sonuç olarak, doların değerinin korunmasının ikinci şartı da sağlanamıyor!

Bu durumda çıkan nihai sonuç ne? "doların değeri düşmez" denilirken ileri sürülen "doların değerini koruma şartları", esasen doların değerinin düşeceğinin de kanıtı değil mi?

Yazıda maddeler halinde (kimisi tekrar olan) bi kaç tane daha şartlı ifade var.
Mesela birinci maddede:
"1. Uluslararası ticaret dolar cinsinden yapılıyor."
dendikten sonra ikinci maddede yine:
"2. Başta petrol olmak üzere emtiaların çoğunluğu uluslararası piyasalarda, dolar cinsinden fiyatlanmakta ve işlem görmekte."
Birinci madde ile ikinci maddenin farkını açıklayacak bir Türkçe hocası var mı?

gelelim aynı numaralı maddelerin ikinci cümlelerine:
(1...) "Ekonomik dengelerde çok büyük değişimler yaşanmadığı ve ABD dünya ekonomisi içindeki önemini yitirmediği sürece, doların ticaretteki dominant para özelliğini yitirmesi çok zor."
(2...) "Bu dengelerin bozulması, ABD ekonomisi genel gücünü kaybetmediği sürece çok zor."

Vay be! İki madde halinde ne derin analizler yapılmış!
Ben de aynı bilimsellikle, birinci madde için söylediklerimi ikinci madde için tekrar ediyorum:
Evet, ABD gücünü kaybetmezse, denge bozulmaz. (insan ölü değilse demek ki sağdır!)
- Ama ya ABD gücünü kaybederse? --> O zaman denge bozulur!
- Peki ekonomik göstergeler, politik gelişmeler, ve nihai trendler neyi işaret ediyor? ABD'nin gücünü koruduğunu mu? Eğer gelişmeler gücünü koruduğunu işaret etmiyorsa demek ki ne olacak? Dolar da gidecek! Mantık gayet basit değil mi?
Acıyorum, bu kadar sığ bi ve kısa bi yazıya bu kadar uzun açıklama yazmaya harcadığım zaman için..

Dolar 'rezerv para' statüsünü kaybeder mi?
http://www.takvim.com.tr/Yazarlar/Erkin_Sahinoz/2009/07/08/dolar_rezerv_para_statusunu_kaybeder_mi