Zimbabwe milli para birimini iptal etmiş!

Bu sabah tesadüfen okuduğum bir haber şaşrtıcıydı ama esasen global para politikalarının trendi konusunda öngörü ve talebimize uygun gelişmelerdi.

Zimbabwe malum son yılların hiper enflasyon rekortmeni. 1 ABD doları 6 trilyon Zimbabwe dolarına kadar çıkınca, geçtiğimiz günlerde Zimbabwe hükümeti tuvalet kağıdı olarak bile işe yaramayan milli paralarını tedavülden kaldırıp ABD doları ve Güney Amerika Rand'ının tedavülde kullanılacağını açıklamış. Özetle, aşırı ve karşılıksız para basmanın gideceği noktaya Zimbabwe de varmış!

Haberin konusu, milli para tedavülden kaldırılmasına rağmen günlük hayatta hala kullanılmasına ilişkin. Hükümet milli parayı tedavülden kaldırdığını açıklamasına rağmen, halk hala günlük işlerinde bu karşılıksız parayı (bişekilde değerleyerek!) kullanmaya devam ediyormuş.

Tarihte çok sayıda örneği olan duırumun, güncel bir tekrarı. Gökkubbe altında yeni bir şey olmadığının başka bir örneğinden ibaret. Osmanlı da son yıllarında kıymetli maden ve para tükenince posta pullarını para kullanmıştı. "Para pul oldu" deyimi de oratan türemişti netekim!

Tedavülden kaldırılan paraların mecburieyyetn hala kullanılıyorolması, aslında bugün global ekonominin dolara mahkumiyeti de açıklayan bi şey aslında. Nasıl ki tam da bugünlerde Zimbabwe dolarının tedavülden kaldırıladığı resmen açıklandığı halde (alternatif başka bir araç elde olmadığı için) hala minibüs ücreti olarak ödemede kullanılabiliyorsa ve onun minibüs ücreti olarak kabul edilmesi gerçek bir değeri olduğu anlamına gelmiyorsa, diğer doların da bugün kulanılıyor olması değeri olduğundan değil, mecburiyetten kaynaklanıyor olabilir.

yine, nasıl ki, Zimbabwe dolarının alternatifi yaygınlaştığı anda kullanımı sona erecekse elinde patlayanlar o kağıt parçalarının son sahibi olacaksa, aynı risk, bgün mecburiyet nedeniyle kullanılan diğer fiat-currency'ler için de sözkonusudur. Bugünden yarına gerçekleşmesi gerekmez. Ancak trend budur. Buna rağmen yine "BUGÜN mecbur" diyerek doların UZUN VADELİ trendi hakkında ahkam kesenler çıkacaktır. Vade uyumsuzluğna dikkat!

The "Zimdollar:" Dead, but still used for bus fare
http://news.yahoo.com/s/ap/20090816/ap_on_re_af/af_zimbabwe_zimdollar


Gelelim Zimbabwe'nin kendi para birimini iptal etmesinin yorumuna. Bu esasen bu satırların yazarının savunduğu "tek dünya parası" idealine doğru atılmış doğru bir adımdır. Nitekim bu sayede dünyada tedavül eden para birimi (çok bilinmeyenli denklemde bir değişken) sayısı azalmış oluyor. Dolayısıyla Tek Para'ya geçişte öncelikle bölgesel para birlikleriyle para birimi sayısının kademeli azaltılması hedefiyle uyumlu. Sonraki adım ise, kullanılan para biriminin USD ya da Rand yerine uluslar-üstü yeni ve sağlam bir para birimi olması. Zavallı Zimbabweliler sonraki tokadı da şu an (kendi paralarını bırakıp) yılana sarılırcasına sarıldıkları USD'nin dalgalanmaları ile yedikten sonra, o adıma da yaklaşılmış olacaktır.

Acelemiz yok, yaşarsak göreceğiz inşaallah